Қайтарылған қаржы халықтың игілігіне жұмсалып жатыр
Елімізде ұзақ жылдар бойы сыбайлас жемқорлық шырмауы мемлекеттің дамуына кедергі келтіріп келе жатқан күрделі мәселенің бірі болып келді. Кейін ел тізгіні президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың қолына тиген соң бұл мәселе оңынан шешіліп, жүйелі шаралар қолға алына бастады. Әсіресе шетелге заңсыз шығарылған қаржыларды қайтару және экс-шенеуніктер мен байлардың активтерін мемлекетке қайтару процесі жандана түсті.
Ол сыбайлас жемқорлықпен күресті өз саясатының басым бағыттарының бірі ретінде белгілеп, 2022 жылғы қыркүйектегі "Әділетті Қазақстан: заң мен тәртіп, экономикалық өсім, қоғамдық оптимизм" атты Жолдауында ол шетелге заңсыз шығарылған қаржыларды қайтару және активтерді бұғаттау туралы нақты тапсырмалар берді.
2023-2025 жылдары аралығында осындай жұмыстардың нәтижесінде мемлекетке 2 триллион теңгеден астам қаражат қайтарылған. Бүгінде бұл қаражаттың көп бөлігіәлеуметтік жобаларға бағытталып отыр. Мектептер ауруханалар салынып жатыр.
2023 жылы Білім және ғылым министрлігі 400 миллиард теңгеге жуық қаражатты «Жайлы мектеп» жобасына бөлгенін хабарлады. Бұл қаражатқа 400-ден астам мектептің құрылысы мен жөндеуі қамтылды.
2024 жылдың басында 150-ден астам жаңа мектеп пайдалануға берілді. Мысалы, Алматы облысында 20 мектеп, Астанада 10 мектеп және Шымкентте 15 мектеп салынды. Бұл мектептер заманауи технологиялармен жабдықталған: смарт-тақталар, цифрлық зертханалар және спорт залдары бар.
2025 жылдың соңына дейін тағы 200 мектеп салу көзделуде, бұл 500 мыңнан астам оқушыны қамтиды. Жоба аясында ерекше назар ауылдық жерлерге аударылып, онда білім беру инфрақұрылымының қолжетімділігі артуда.
Қайтарылған қаржы тек мектептермен шектелмейді, сонымен қатар денсаулық сақтау, спорт және мәдениет саласындағы әлеуметтік нысандарды дамытуға да жұмсалуда.
Қайтарылған активтердің бір бөлігі «Ауылдық денсаулық сақтауды жаңғырту» жобасына бағытталды. 2023 жылы 50-ден астам ауылдық емхана мен фельдшерлік пункт салынды. Мысалы, Түркістан облысында 10 жаңа медициналық нысан пайдалануға берілді, олардың құрылысына 15 миллиард теңге жұмсалды.
Астана, Алматы және облыс орталықтарында спорт кешендерінің құрылысына қаржы бөлінді. 2024 жылы Қарағанды облысында 2 спорт кешені ашылды, олардың әрқайсысы 500 адамды қамтуға қабілетті. Бұл жобалар жастар арасында салауатты өмір салтын насихаттауға бағытталған.
Қайтарылған қаражатқа кітапханалар мен мәдени орталықтар да жөнделуде. Мысалы, Павлодар облысында 5 кітапхана заманауи жабдықтармен қамтамасыз етілді, ал Шығыс Қазақстан облысында мәдени орталықтың құрылысы аяқталды.
Қайтарылған қаржыға салынған «Жайлы мектеп» жобасы және басқа әлеуметтік нысандар – Қазақстанның сыбайлас жемқорлықпен күресінің нақты нәтижелерінің бірі. Бұл қаражаттың халықтың игілігіне жұмсалуы әділеттілікті орнатумен қатар, елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына серпін беріп отыр. 2025 жылға қарай жоспарланған жобалардың аяқталуы білім, денсаулық және инфрақұрылым салаларындағы прогресті одан әрі нығайта түспек.
Бұл бастамалар Тоқаевтың «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасының іске асуының айқын көрінісі болып отыр деуге болады.
