Алматыдағы діни экстремизмнің алдын алу: ҮЕҰ мен дін өкілдерінің бірлескен еңбегі

2025 жылдың қазан айында Алматы қаласында діни экстремизмнің алдын алу бағытында үкіметтік емес ұйымдар, діни бірлестіктер мен мемлекеттік құрылымдардың бірлескен жұмысы жанданды, деп хабарлайды Adaladam.kz.

Алматы – мәдени, этникалық және діни дәстүрлер тоғысқан еліміздің ең ірі мегаполисі. Сондықтан діни экстремизмнің алдын алу мұнда қоғам мен мемлекеттің өзара серіктестігіне негізделіп жүзеге асады. Рухани тәрбие мен құқықтық ағарту саласында жұмыс істейтін ҮЕҰ билік органдарының негізгі серіктестеріне айналды.

Қазіргі таңда Алматыда діни экстремизмнің, рухани құндылықтардың әлсіреуінің және төзімділіктің төмендеуінің алдын алу бағытында жұмыс істейтін 30-дан астам үкіметтік емес ұйым тіркелген. Олардың қатарында «Қауіпсіз қоғам», «Руханият жолы», «Мир и согласие», «Аманат.kz» және басқа да бірлестіктер бар. Бұл ұйымдар жастар мен отбасыларға арналған ағартушылық дәрістер, семинарлар, тренингтер мен дөңгелек үстелдер өткізеді. Ерекше назар цифрлық профилактикаға — әлеуметтік желілердегі ақпаратты сыни тұрғыдан қабылдауға үйретуге аударылады.

Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі Дін істері комитетінің мәліметіне сәйкес діни экстремизмнің алдын алу үшін 2025 жылдың алғашқы алты айында Қазақстанда 40 мыңнан астам түсіндіру жұмыстары жүргізілген, оларға еліміздің барлық өңірлерінен 1,5 миллионнан астам адам қатысқан.

«Басты назар діни экстремизмнің алдын алуға және оған қарсы іс-қимылды онлайн жүргізуге аударылды. Алты ай ішінде 17 мыңнан астам ақпараттық материал әзірленіп, оның 2 482-сі бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланды, ал әлеуметтік желілерде 60 мыңнан астам жарияланым орналастырылды. Ақпараттық жұмыс зайырлы құндылықтарды насихаттауға, конфессияаралық келісімді нығайтуға және экстремистік идеологияға қарсы тұра алатын тұрақты иммунитет қалыптастыруға бағытталған», - делінген Комитет хабарламасында.  

Сондай-ақ, діни экстремизмнің алдын алуда Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы мен оның Алматы қалалық өкілдігінің рөлі ерекше. Қаланың имамдары ҮЕҰ және мемлекеттік құрылымдармен белсенді ынтымақтастық орнатып, бірлескен семинарлар мен ақпараттық кездесулер өткізеді. Жұма күнгі уағыздарда бейбіт өмір, заңды құрметтеу және адам өмірінің құндылығы туралы тақырыптар жиі қозғалады.

2025 жылдың 20 - 24 қазан аралығында Алматы қаласы Дін істері жөніндегі басқармасының «Дін мәселелерін зерттеу орталығы» КММ тапсырысы негізінде  экстремизм мен терроризмнің алдын алуға қатысты тұрғындар арасында жалпы 656 адам қамтылып, 14 іс-шара өткізілген.

Іс-шаралар барысында қатысушыларға экстремизм мен терроризмнің қоғамға тигізетін теріс әсері, сондай-ақ осы құбылыстардың алдын алу шаралары мен профилактикалық жұмыстар туралы маңызды ақпараттар ұсынылған.

Жастармен жұмыс — басты бағыттардың бірі. Қаланың жоғары оқу орындарымен бірлесіп бірнеше білім беру жобалары жүзеге асырылуда. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-де «Дін және қоғам» атты ашық дәрістер сериясы өтуде, ал Алматы энергетика және байланыс университетінде «Жастар бейбітшілік үшін» клубы құрылып, экстремизмге қарсы пікірталастар мен еріктілер акцияларын ұйымдастыруда. Абай атындағы ҚазҰПУ-де студенттік «Бейбітшілік пен руханият» бейнероликтер байқауы өткізіліп, жастардың рухани құндылықтарға көзқарасы насихатталуда.

Қалалық жастар ресурстық орталығы #АлматыБейбітҚала атты онлайн-науқанды іске қосты. Ол TikTok, Instagram және YouTube желілерінде бейбітшілік пен өзара құрмет идеяларын дәріптейді. Сарапшылардың пікірінше, мұндай бастамалар жастар шоғырланған цифрлық кеңістікте профилактикалық жұмысты тиімді жүргізуге мүмкіндік береді.

ҮЕҰ заңгерлермен және теологтармен бірлесе отырып, деструктивті ұйымдарға тартылу қаупіне ұшыраған азаматтарға құқықтық кеңес береді. Бірқатар аудандық әкімдіктер жанынан мектептер мен колледждерге барып, түсіндіру жұмыстарын жүргізетін мобильді топтар құрылған.

Алматының тәжірибесі көрсеткендей, діни экстремизммен күрес қоғамның қатысуынсыз мүмкін емес. Мемлекет бұл бағытта жүйе құрып, жұмысты үйлестіреді, бірақ шынайы нәтижеге дін өкілдері, ҮЕҰ және белсенді жастардың қатысуымен ғана қол жеткізуге болады. Қала бүгінде қауіпсіздікті тек қауіп-қатерден қорғану емес, сонымен қатар диалог, білім мен бірлікке негізделген рухани денсаулық ретінде түсінетін мегаполиске айналуда.